Jak zapobiegać urazom w sporcie

W dzisiejszym artykule przedstawiam państwu istotę prognozowania odnowy biologicznej, która jest bardzo ważnym elementem w procesie treningowym i dążeniu do sukcesu sportowego.

Prawidłowe postępowanie odnawiające winno być podporządkowane planowi treningowemu, co w dużym stopniu pozwoli nam uniknąć niepotrzebnych urazów układu ruchu. Opracowanie ramowe schematów postępowania odnawiającego dotyczy głównie zabiegów i uzupełniania strat energetycznych. Zabiegi odnawiające powinny być adekwatne do charakteru wykonywanej pracy. Obciążenia fizyczne w zależności od uprawianej dyscypliny sportu dzieli się na cykliczne i acykliczne. W wysiłkach cyklicznych da się zauważyć zależność głębokości i charakteru zmęczenia od mocy i czasu trwania pracy mięśniowej. W tym przypadku podstawowymi obiektami stosowanych zabiegów odnowy będą układ sercowo-naczyniowy i przemiana materii.

W sportach o charakterze acyklicznym (gry zespołowe, sporty walki), sposób postępowania odnawiającego powinien doprowadzić do szybkiego przywrócenia równowagi procesów rozwojowych i funkcji wegetatywnych.

Oprócz czynników endogennych, w planie zabiegów restytucyjnych trzeba też uwzględnić zmiany egzogenne, jak pora roku czy aktualne warunki atmosferyczne. Jesienią albo zimą zabiegi powinny być intensywniejsze, bardziej pobudzające (zmniejszona w tym okresie aktywność biologiczna). Bardzo ważny jest dobór środków i zachowanie szczególnej aktywności wczesną wiosną - wtedy to występuje zmniejszona odporność organizmu, oraz odpowiedni dobór zabiegów stosowanych  w zestawach (kompilacja oraz prawidłowa kolejność). Środki odnawiające można stosować nie tylko po zakończeniu treningu, ale również w przerwach między kolejnymi wysiłkami.

W krótkich przerwach powinny dominować zabiegi rozluźniające i odprężenia psychofizycznego (masaż mięśni i stawów). Po zakończeniu treningu - pierwsze zabiegi o niewielkim nasileniu bodźców (charakter łagodny i uspokajający).

W sytuacji, gdy trening odbywa się dwa razy dziennie (po pierwszym z nich stosuje się środki lokalne
m. in. masaż ręczny, hydromasaż), po drugim środki   o działaniu ogólnym (sauna, solanki, zabiegi wodne cał-kowite itp.) Prawidłowy dobór środków odnowy biologicznej zależy od specyfiki okresu treningowego  w jakim się znajduje zawodnik. Obciążenia, które nakłada na zawodnika systematyczny trening w cyklu całorocznym (mikro-, mezo-, makrocyklach) mają różne przeznaczenie i
realizowane są w odmienny sposób.

Marek Jendrysek
asystent rehabilitacji sportowej
i odnowy biologicznej